SARIYAHŞİ’Yİ BİR SARIYAHŞİLİ GİBİ DÜŞÜNEBİLMEK…(24.06.2004)

     Sarıyahşi, 1960’lı yıllardan itibaren yurt içi ve yurt dışına açılarak sosyal hareketliliğe kavuşmuştur.
     Bilindiği üzere, insan varlığını sürdürmek için yaşadığı çevredeki insan ve maddelerden ihtiyaçlarına göre yararlanır. Bu yararlanmada insan, diğer insanlar ile sosyal, kültürel, ekonomik ve politik ilişkilerde bulunur. Diğer taraftan yaşadığı doğal çevreyi ihtiyaçlarını karşılamak için işleyerek değiştirir. Amaç, belirli bir hayat seviyesine ulaşmak, maddî ve manevî anlamda mutlu olmaktır. Bu arada ölümlü ( fani/geçici) olmanın getirdiği unutulmuşluktan kurtulmak için ebediliği (kalıcılığı) varlık izi olarak kullanıp eser bırakmak ( hatırlanır/anılır olmak) özlemini gerçekleştirmek için çabalamak…
     Mal sahibi, mülk sahibi
     Hani, bunun ilk sahibi.
     Mal da yalan, mülk de yalan
     Var, biraz sen de oyalan…
     Sarıyahşi, tarih boyunca Karaman, Konya, Aksaray, Ankara eyâlet/vilayetlerine  bağlı kalmış, bu bağlılık merkezî yönetimin uygulamalarıyla zaman zaman değişiklik göstermiştir. Ama bu değişiklikler, Sarıyahşi’nin Ankara, Kırşehir ve Aksaray arasındaki konumunu değiştirmemiştir. Çünkü, insanların kaderi yaşadıkları coğrafya ile çizilir/sınırlıdır. Coğrafyanın var olan yapısı ortadan kaldırılamayacağına göre, yaşayanlara düşen görev/sorumluluk, coğrafyayı ihtiyaçlar doğrultusunda işleyerek biçimlendirmektir. Bu çerçevede, aşağıdaki bazı soruları cevaplamaya çalışmak başlangıç olabilir…
     Sarıyahşi, çevresi ile ulaşımı rahatlıkla kurabilmekte midir ?.. Sarıyahşi’de yaşayan insanlar civar köy, kasaba, ilçe ve illere kara, deniz, demir ve hava yolu ulaşımından hangisinden ne oranda yararlanmaktadırlar?.. Civar yerleşim birimlerinden gelen insanlar, Sarıyahşi’de temel ihtiyaçlarını rahatlıkla karşılayabilmekte midirler ?.. Daha özel anlamda; Sarıyahşi ilçesine bağlı köylerden gelen insanlar, burada hiçbir kimseye ihtiyaç duymadan yemek, yatak, banyo, tuvalet ihtiyaçlarını karşılayabilirler mi?.. Sarıyahşi’de herhangi bir akrabası, tanıdığı yoksa verilebilecek cevap “hayır“dan öteye gidebilir mi?...
     Bu durumda, Sarıyahşi’nin 1960’lı yıllardan itibaren göç veren bir yerleşim birimi özelliğini korumakta olduğu rahatlıkla söylenebilir. Diğer bir deyişle Sarıyahşi, dışarıdan göç aldığında, gelen insanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilir olmaktan uzaktır. Kısacası, Sarıyahşi’fnin cezbedici/çekici/tercih edilebilir bir takım özellikleri yoktur, olmalıdır, bulunmalıdır…
     Sarıyahşili, her yerleşim birimindeki insan gibi mal, hizmet ve fikir üretmek durumundadır. Ürettiklerinden öncelikle kendi ihtiyaçlarını karşılamak(iç tüketimin karşılanması), üretim fazlasını da yurt içi ve yurt dışı pazarlara satmak anlayış ve becerisini sahip olmak mecburiyetindedir. Bu mecburiyet, var olma iddiasının bir sonucudur. Bu açıdan bakıldığında, Sarıyahşili ihtiyaçlarının tespitinde(ihtiyaçlarını öncelik sırasına koymak) zorlandığı gibi ihtiyaçlarını karşılamakta da bir takım güçlükler çekmektedir. O hâlde, Sarıyahşi’fnin ve Sarıyahşilinin çekiciliği/tercih edilebilirliği nerede ve ne durumdadır?...
     Kaygılandırıcı/kötümser bir kişilik ve kimlikten oluşan cılız şahsiyet örnekleri vermek istemiyorum. İyimser/teselli olabilecek özellikler/varlıklar da mevcuttur. Yurt dışına iş gücü ihracı ve 1985’flerden itibaren filizlenmeye başlayan nitelikli insan gücü…
     Görülebilen/gözlenebilen “ manzara-yı umumiye “: Kasaba(?!) ileri gelenleri iddiasında olan ve Sarıyahşi’nin var olan yapısının getirdiği nimetlerden pay alarak varlıklarını sürdürme gayretinde olan 10-15 kişilik bir grup ve aile/yakınları; sosyal, kültürel, ekonomik ve politik gelişme, değişme ve yenileşmelerden etkilenerek “bilinçli“ olmanın lezzetini tadan ve tattıkları lezzetlerden diğer Sarıyahşilileri de pay sahibi yapmak isteyen  Sarıyahşi dışında yaşayan beyin ve iş gücüne sahip insanlardan oluşan sosyal gruplar.. Bu gruplar, yaşadıklarından edindikleri bilgi ve tecrübeye sahip olmalarına rağmen henüz aile/akrabalık ilişkisinin getirdiği, kendilerini sınırlayan kalıplardan kurtulma çabası içindedirler… Buna, okyanusta yüzerek boğulma yerine dere ağzında çırpınarak ölme denilebilir…
     İnsanın diğer varlıklardan farkı akıl sahibi olmasıdır. Yani, insan aklını kullanabildiği, akıl nimetlerinden yararlanabildiği sürece insandır. Akıl sahibi olmak, insan için sorumluluk gerektirir.
     Sarıyahşi, ilçe olmuştur. İlçe olmaının getirdiği nimetlerden yaralanabilmiş midir?.. Mesela, kaymakam başta olmak üzere yönetim birimlerinin amirleri ve memurlarının bilgi, görgü ve becerilerinden ne kadarını Sarıyahşili benimsemiş ya da örnek almıştır ?(!).. Halk ile yönetenler arasında sosyal, kültürel, ekonomik ve politik alış-veriş (etkileşim) ne derecede uyumlu gerçekleşmiştir ki; herhangi bir sebeple Sarıyahşi’den ayrılan yönetici ya da memur/çalışan Sarıyahşi’nin bir tanıtım elemanı olmaktan kurtulamamıştır?..Denilebilir mi?..
     Siyasî partiler demokratik hayatın vazgeçilmez unsurlarıdır. Yani birer araç/vasıtadırlar. Amaç değillerdir. Sarıyahşili, seçme ve seçilme hakkını kullanırken siyasî partileri, ihtiyaçlarını karşılamada bir araç olarak mı yoksa bir amaç olarak mı anlamakta/kabul etmektedir ?..
     Sarıyahşi lisesinden her yıl üniversiteye kaç kişi girmektedir?..Yani, Sarıyahşi yarınlarda var olabilmek için ne kadar beyin gücüne/nitelikli insan yetiştirmeye ihtiyaç duymaktadır?.. Özel öğretim kurumları( dershane, ilköğretim okulu, lise, öğrenci yurdu), bilim, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi kurum ve kuruluşlar ya da uzantıları var mıdır ?.. bilgisayar kullanımı ( hemen hemen herkesin cep telefonu olduğu/kullandığı rahatlıkla söylenebilmesine karşılık bilgisayar/internet erişim ağını kullananlar parmakla gösterilecek sayıdadır) ne durumdadır?. Sarıyahşili, öteki insan ve dünyalarla bütünleşmekte, kendi coğrafyasına kapanmaktan kurtulmakta istekli midir ?..
     Burada söylenmek istenen şudur: Sarıyahşi ve Sarıyahşilinin ihtiyaçları/beklentileri nelerdir? sorusunun cevabını muhtelif rivayetlerden ve önyargılardan uzak bilim ve teknolojik gelişmelerin ışığında ortaya koyabilmek!...
     Sarıyahşi’nin ekilebilir/dikilebilir toprakları analiz edilmiş midir?.. Edilmişse Sarıyahşi’nin topraklarında hangi ürünler yetiştirilebilir? Kaç Sarıyahşili toprak analizine dayalı ürün yetiştirmektedir?.. Sarıyahşili, TOPRAK SU hizmetlerinden ne derecede yararlanmaktadır ?..
     Sarıyahşi’nin tarım ve hayvancılıkta yöre ve yurt ekonomisindeki yeri/önemi nedir?.. Sarıyahşi’nin sahip olduğu yer altı zenginlik kaynakları nelerdir ?.. Sarıyahşili MTA hizmetlerinden ne derecede yararlanmaktadır ?...
     Sarıyahşi’deki eğitim kurumlarının rolü/önemi Sarıyahşililer tarafından anlaşılmış mıdır ?...Yönetici, müfettiş ve öğretmenler Sarıyahşili farkını gözlemliyorlar mı ?.. Sarıyahşili; öğretmen, yönetici ve müfettişlerin niteliklerinden ne derecede yararlanmaktadır?..
     Mahallî (yerel) yönetim (belediye), merkez yönetiminin temsilcisi mülkî yönetim ile Sarıyahşili(halk) arasında iletişim kurulmasında ve ihtiyaçların karşılanmasında ne derecede etkili olabilmektedir?..
     Sarıyahşili, Türkiye Cumhuriyeti Devletine ne kadar vergi ödemektedir? Bunun karşılığında mal, hizmet ve fikir hizmetlerinden ne derecede pay almakta/yararlanmaktadır?...
     Böylece, Sarıyahşi ve Sarıyahşiliyi çözümleme çalışmalarına bir başlangıç yaptık?.. Gelecek yazımız, Sarıyahşi ve Sarıyahşili neler yapabilir/yapmalıdır üzerine olacaktır…