Genellikle eðitim,NLP ve güncel konular üzerinde yazýlar yazýyorum. Bu bilgileri  hemþehrilerimizle de paylaþmak istiyorum. Ýlk yazým stres üzerine psikoloji yazýsý,okuyanlara çok faydalý olacaðýný düþündüðüm için bu yazýya öncelik verdim. Ayrýca,www.milliegitim.net adresinde de editörüm.Bu konuda en hýzlý geliþmeleri size ulaþtýrabileceðimi sanýyorum.Saygýlarýmla
                                                                      Aytekin ÜNSAL

STRESÝ YÖNETME SANATI*
Bu yazýmý  geçmiþ  yýllar da yazmýþ olsaydým baþlýðý “Stresle Baþa Çýkma Yollarý” olurdu herhalde. Günümüzde stres üzerine yapýlan araþtýrmalar bize gösteriyor ki,stressiz bir zamanýmýz yok.Stres aslýnda fark etmesek de bizi çevreleyen bizim için vazgeçilmez bir enerji.Bu yazýda stresi kapsamlý bir þekilde ele alamayacaðým fakat strese bakýþ açýsýný deðiþtireceðine inanýyorum.

   Son hafta içinde veya bugün sizde strese yol açtýðýný düþündüðünüz bir olayý hatýrlayýnýz?
   Bu stres yaratan olayý düþündüðümüzde rahatsýzlýk duyuyoruz deðil mi?
   Gerçekten rahatsýz olmak zorunda mýyýz,acaba…

         Stresi yaratan 4 ana karakter:

Beklenti         Kurallar        Sorumluluk    Ýhtiyaç

Hayatýmýz çoðu zaman beklenti içindedir.Kendimizden,baþkalarýndan ve dünyadan bir þeyler bekleriz.Bu beklenti ister istemez bir “Belirsizlik” oluþturacaktýr.Belirsizlik,içinde bulunduðumuz durumda bizi rahatsýz edecektir.Yaþantýmýz içinde “önem” sýralamasý da yaparýz. Bizim için önemli olanýn gerçekleþmemesi veya engellenmesi bizde strese yol açar.
Bu yazýnýn baþlýðýnda sanat kelimesi de yer almaktadýr.Stresi hangi boyutta ele alacaðýmýz aslýnda bu iþin sanatýdýr.Mutlu bir yaþam için;bu boyutlarý ele alacaðýz.

                                       “Dünyanýn sonu deðil.”
                             *Bu sözü daha çok hatýrlayalým.

Stresli olduðumuz zaman ya içinde bulunduðumuz durumu deðiþtirip,çözüme ulaþmaya çalýþmalýyýz ya da duruma gösterilen tepkiyi deðiþtirmeye çalýþmalýyýz.Her iki durumda da iþimiz çok zor deðil mi?Bizim amacýmýz yaþanan duygularýn yoðunluðunu azaltmaya yönelik olacaktýr.
                                 STRES ZAMANI AKLA GELENLER

   BELÝRTÝLER                   DURUMLAR/OLAYLAR                     ÝNSANLAR
   Sýkýntý                                Trafik                                              Dedikoducu
   Uykusuz                              Zam                                                Tembel
   Aðlama                                 Gürültü                                           Ýnatçý

   Genel olarak bakýldýðýnda stresi yaratan unsurlar arasýnda trafik,zam,gürültü vs. dýþ etkiler ve dedikoducu,tembel,inatçý vs. gibi insanlar olduðu belirtilmiþtir.Stres anýnda durumunuz nedir? Sorusuna genel yanýtlar sýkýntý,uykusuz,aðlama vs. tepkiler verildiði söylenmiþtir.Kiþiler arasý stres bir çok hastalýkla iliþkilidir. Ama bu konuda toplumun stresi hep olumsuz yönleriyle ele aldýðýný ve stresi tam olarak tanýmadýklarýný belirtmeliyim.
     Aþaðýdaki durumlarda stres anýnda ortaya çýkar:

   -Gözbebeðinizin geniþlemesi
   -Sevdiðiniz birinden özür dilemeniz
   -Kazancýmýzýn artmasý için harekete geçmek
   -Daha verimli çalýþmak
   -Ders çalýþmak

   Strese birde þu þekilde bakalým:
   *Stres, harekete geçirici bir unsurdur.
   *Stres,kendimiz için olumlu davranýþlar haline getirme enerjisidir.
   *Stres,bedenimizi ve zihnimizi harekete geçiren enerjidir.
Þunu belirtmek gerekir ki ; stres yaratabilecek unsurlarý ve sonuçlarýný önceden düþünerek,olumsuz etkilere hazýrlýklý olmak gerekir. Buna “Stres Aþýlamak” denir. Burada bizim amacýmýz,stres tepkisinin ya da deðiþiminin iyi yönetildiði bir yaþam sürdürmektir.
Þunu unutmayalým;
               “ Stressiz yaþam yoktur,Stres her zaman var!”
   Sistem,temel amaca yönelik iþleyen mekanizmaya denir. Bir sistem oluþtuðu zaman kendi kendini otomatik olarak koruyor. Amaçlarýmýz doðrultusunda hepimiz birer sistemiz aslýnda böylece kendimize zarar verebilecek her konumdan kaçýnýrýz veya kurtulmaya çalýþýrýz. Hayatýmýzda deðiþim kaçýnýlmazdýr. Her deðiþim ise beraberinde bazý riskleri getirmektedir. Sistem içindeki herhangi bir deðiþim diðer mekanizmalarý da etkiler bu da stresi ortaya çýkartýr. Sistem o anda varolan dengesini sürdürmeye programlanmýþtýr.

* Stresin etkisini ise sistemin, iç ya da dýþ çevresinde oluþan deðiþimlere uyum saðlayarak azaltýrýz.
  *Farkýnda olmamýz gereken nokta ise tüm canlýlar stresi yaþar.

                               HAYATTA YAÞADIÐIMIZ STRESÝN …….
                               ÇOK BÜYÜK BÝR KISMI……………
                               OLAYDA DEÐÝL………………..
                               O OLAYA BÝZÝM VERDÝÐÝMÝZ ANLAMDADIR…..
   *Verdiðimiz anlamý deðiþtirirsek yaþadýðýmýz stresi de deðiþtiririz.
Beyin gerçek uyarýcý ile hayali uyarýcý arasýndaki farký fark edemez. Örneðin;bir limon hayal ettiðimiz zaman aðzýmýz sulanabilir. Bu durum da hayali bir nesneye fiziksel bir tepki verdiðimiz ortaya çýkýyor. Stres tepkisi gerçek ya da hayali “hayati tehlike “ algýsýnda ortaya çýkan bedensel tepkidir. Ama þunu unutmayalým ki amaç,varoluþu sürdürmektir.

   *Stres tepkisi olmasaydý öðrenip geliþemez ve kendimizi koruyamazdýk.
   *Unutmayýn; stres yaþanmasa sýnava çalýþamazsýnýz.
   *Stres bize faydalý da olabilir….
   Stresi azaltabilecek birkaç öneri:
 -Spor yapýn. Spor aracýlýðýyla sistem kendi kontrolünü saðlayacaktýr.
 -Doðru nefes alýp verin. Stresli olduðunuzun farkýna varýr varmaz derin nefes alýp verin,rahatladýðýnýzý göreceksiniz.
 -Meditasyon
 -Doðru beslenin.
 -Uyku düzenini saðlayýn.
 -Strese karþý bakýþ açýmýzý deðiþtirelim
 -Ýletiþim tarzýmýzý gözden geçirelim
 -Ön yargýlarýmýzdan kurtulalým
                                                                                         Hazýrlayan:
                                                                                         Aytekin ÜNSAL
*DTCF Klinik Psikoloji Anabilim Dalý Baþkaný Nesrin Hisli Þahin’in konferansýndan derlenmiþtir.